ANA TILIM - QALQANÍM
1.03K subscribers
1.79K photos
219 videos
72 files
246 links
@qaraqalpaq_tilim_qalqanim telegram kanalı menen @qara_qalpaq_tili toparınıń dawamı - @ana_tilim_qalqanim
Download Telegram
#Naqıl

Balıqshılıq kásibi haqqında naqıl-maqallar

⚡️Shól jaǵalap qonbay,
Kól jaǵalap qon.

⚡️Tutıp alsań sazandı,
Toltırasań qazandı.

⚡️Balıǵı bolmaǵan kóli qurısın,
Kiyigi bolmaǵan shóli qurısın.

⚡️Eki kemeniń basın uslaǵan suwǵa ketedi.

⚡️Balıqtıń tirishiligi suw menen,
Baqanıń kúni kól menen.

⚡️Jar qulasa jayın óledi.

⚡️Kemeshi xan boldı,
Biz nóker boldıq,
Taǵdir solay boldı,
Biz suw tóger boldıq.

⚡️Kúnde ushan keme qayda.

⚡️Kemeniń tetigi keyninde.

⚡️Kóldiń atın balıq shıǵaradı,
Balıqtıń atın xalıq shıǵaradı.

⚡️Súmbile tússe suw suwır,
Kóldegi balıq qurır.


📚@qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚 @qara_qalpaq_tili
📚 @ana_tilim_qalqanim
#Naqıl_maqallardıń_mánileri

Bayǵa qul deseń kúlkisi keledi,
Qulǵa qul deseń ólgisi keledi.


Burında qullıq bir insannıń ómirine basılǵan jazıqlılıq tamǵası bolıp, onnan óle-ólgenshe qutıla almaǵan. Ásirese, onıń qul ekenin betine basqanda ólip ketkenine qayıl bolǵan.
Bul
naqıl insan balası hesh qanday kemsitiwge kóne almaytuǵının bildiredi.


══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz🔻


📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#Naqıl

Naqıl-maqallardıń juwap-aytıs hám oyın dálkek túrleri


⚡️Essiz ǵana biydaydı,
Taqan qılmay nan qıldı.

⚡️Ǵarǵa ǵarqıldap ǵaz bolmas,
Kempir sıńqıldap qız bolmas.

⚡️Ǵarrı túye baqırawıq,
Ǵarrı qoraz shaqırawıq.

⚡️Arbanıń jaman jeri,
Joldıń jaman jerine keledi.

⚡️Murnımnıń pushıǵınan xabarım joq,
Sáńkiyip sala berippen.

⚡️Bir jilli menen bir saw qosılsa,
Jaǵalasqan jawday boladı.
Eki jilli qosılsa,
Aǵayinli sawday boladı.

⚡️Bir awız áńgimeniń,
Eki awız liykini boladı.

⚡️Kóldiń qutı ketse,
Ush jıl burın qutanı ketedi.



📚@qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚 @qara_qalpaq_tili
📚 @ana_tilim_qalqanim
#naqıl - maqallar

📌 At júyrigi túlki súymes,
Awırıw adam kúlki súymes.

📌 Azģana kúyikti as basadı.

📌 Awırsa kim azbaydı,
Jarlı bolsa kim tozbaydı.

📌 As adamnıń arqawı.

📌 Awırıw batpanlap kiredi,
Mısqallap shıģadı.

📌 Joyılıp tabılģan mal olja,
Awırıp jazılģan jan olja.

📌 Janı ashımastıń qasında
basıń awırmasın.

📌 Táwekel qıl da tas jut,
Ájel jetpey ólmeyseń.



═══════❁✿❁═══════
Kanallarımızģa mirat etemiz!👇

📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚 @qara_qalpaq_tili
📚 @ana_tilim_qalqanim
#Naqıl_maqallardıń_mánileri

Bekireniń bel kespesin jemegen basım,
Qoydıń sasıq góshine tap boldım.


Bul balıqshınıń qızınıń tilinen aytılǵan. Bekire—balıqlardıń ishindegi eń mazalısı. Al, qoydıń góshinde bolsa qandaydur iyis boladı. Bárha balıq jep júrgen qız, sharwaǵa kelin bolıp túsip, qoydıń góshine tap bolǵanda kúyinip aytqan.
Biraq, bunıń basqasha da mánisi bar, yaǵnıy, kún kóris jaǵdayı burınǵıdan oǵırı tómenlep ketken jaǵdayda da, usı naqılǵa máni berip aytıladı.



══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz🔻


📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#naqıl-maqallar

🔔 ANA haqqında haqıyqatlıq


🔆 Ananıń kewli balada,
Balanıń kewli dalada.

🔆 Mına bala ul-qızımnıń balası,
Paldan tatlı bul balanıń anası.

🔆 Altı ul tuwǵan ananı,
«Altın» dese bolmay ma?

🔆 Xannan bala ullı,
Baladan ana ullı.

🔆 Hayal jerden shıqqan joq,
Ol da erkektiń balası.
Erkek kókten túsken joq,
Hayal onıń anası.


═══════❁✿❁═══════
Kanallarımızǵa aǵza bolıń👇

📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#Naqıl

Aqıl-násiyat xarakterindegi naqıl-maqallar


⚡️Aqıl boy menen ólshenbeydi.

⚡️Aqıl bazarda satılmaydı.

⚡️Ashıw - aqıl bolmaydı,
Aqıl azıq boladı.

⚡️Aqılı joq adamǵa,
Adırayǵan kóz berer,
Dawısı joq adamǵa,
Sıldırlaǵan sóz berer.

⚡️Jamanǵa sóz aytsań,
Aqıl tappay jol aytadı.

⚡️Aqıl jastan shıǵadı,
Hasıl tastan shıǵadı,
Júyrik tay ǵunannan shıǵadı.

⚡️Aqıllıda ashıw bolmas.

⚡️Aqılsız qonaq - úy iyesine mirát etedi.


📚@qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚 @qara_qalpaq_tili
📚 @ana_tilim_qalqanim
#naqıl

📌Bir sanı menen keletuǵın naqıl-maqallar

📎Erte turǵan jigittiń ırısı artıq,
Erte turǵan qatınnıń bir isi artıq.

📎Bir jıl tut ekken kisi,
Júz jıl gáwhar teredi.

📎Bir bálesi bolmasa,
Shúdigarda balıq ne jesin.

📎Bir túp sheńgeldi,
Mıń jıl qoralasań da baǵ bolmas.

📎Bir qolda eki ǵarbızdı tutıp bolmas.

📎Bir kúnge ógiz ólmeydi,
Eki kúnge iyesi bermeydi.

📎Digirman gezeginen qalǵan,
Bir kún ash qaladı.

📎Altı kún atan bolǵansha,
Bir kún buwra bol.

📎Túyege naz qıl deseń,
Bir tanap jerdi oyran etedi.

📎Atıń arıq bolsa bir shap,
Otınıń az bolsa bir jaq.



══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz🔻


📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#naqıl

📌Bir sanı menen keletuǵın naqıl-maqallar

📎Bir qılǵan peshe,
Eki qılǵan ádet.

📎Bir teńge berip ayttırıp,
Mıń tenge berip qoydıra almaǵannan saqla.

📎Bir jamannıń kesapatınan,
Aqqan dárya qurıydı.

📎Ekini bir dep sanaysań,
Kózińdi qısıp kimdi aldaysań?

📎Jamannıń jaǵası jırtıq,
Onıńda bir qılıǵı artıq.

📎Hárkimniń bir ayıbı bar,
Tasbaqanıń da boyı bar.

📎Bir kún urısqannıń,
Qırıq kún nesibesi qırqıladı.

📎Ózińnen bir jas úlkenniń tilin al.

📎Kóp oynaǵan bir jılar.



══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz🔻


📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#Naqıl - maqallar

📖📖📖📖📖

📌 Asqınlasań áwliyeni arala,
Qapa bolsań aģın suwdı
jaģala.

📌 joqqa júyrik jetpeydi.

📌 Uyqı menen óli teń.

📌 Shaqırmay barģan jerińnen,
Qaytıwıń kerek juwapsız.

📌 Jası kishi bolsa da,
Azamat bolsa aģa qıl.

📌 Aqılıń bolsa aqılģa er,
Aqılıń bolmasa naqılģa er.

═══════❁✿❁═══════
Kanallarımızǵa mirat etemiz👇

📚
@qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#naqıl

📌Jeti sanı menen keletuǵın naqıl-maqallar

📎Jaqsını jeti jerge satqanda da,
Sawalı bolmaydı.

📎Bir úydi jeti erkek toltırmaydı,
Bir hayal toltıradı.

📎Jeti baslı jılannan qorıqpa,
Eki júzli adamnan qorıq.

📎Jeti ólshep, bir jola kes.

📎Er jigittiń tusınan,
Jeti dúrkin qız óter.

📎Jaqsını jeti jerge satqanda da,
Sawalı bolmaydı.


══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz🔻


📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#Naqıl_maqallardıń_mánileri

Bay kiyim alsa, qutlı bolsın deydi,
Jarlı kiyim alsa qaydan aldıń deydi.


Bárqulla jaman-jasqap kiyinip júrgen jarlı taza kiyim kiyse ersikórinetuǵın bolǵan. Sol sıyaqlı birewdiń jetiskenligine mise tutpay qarawshılarǵa juwap retinde usı naqıl qollanıladı.


══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz🔻


📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#naqıl

Doslıq haqqında naqıl-maqallar


1⃣ Dushpan kúldirip,
Dos jılatıp aytadı.

2⃣ Dostıńnan túye sora,
Uyalǵannan biye berer.

3⃣ Dos basqa,
Dushpan ayaqqa qaraydı.

4⃣ Alıstaǵı dushpannan,
Ańlıp júrgen dos jaman.

5⃣ Jaqsı dos, is túskende biliner.

6⃣ Sırın bilmegen adam menen dos bolma.

7⃣ Aqılsız dostan,
Aqıllı dushpan artıq.

8⃣ Jan dostıń janınan keshsede,
Mal dostıń malınan keshpes.

9⃣ Dostıń sırtınan ósek aytpa,
Bir kún qulaqqa shalınadı.

🔟 Dostı kóp penen sóyles,
Dostı joq penen sırlas.


═══════❁✿❁═══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz👇

📚
@qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#naqıl

📌Taqan sózi menen qollanılatuǵın qaraqalpaq xalıq naqıl-maqallarına úlgiler

📎Hayalı joq kisige,
Soqır kempir ayday kóriner.
Sharshap kiyatırǵan kisige,
Tal tayaq tayday kóriner.
Ash bolıp kiyatırǵan kisige,
Qara taqan mayday kóriner.

📎Taqannıń túrli-túrli bılǵawı bar.

📎Essiz ǵana biydaydı,
Taqan qılmay nan qıldı.

📎Qara taqan jeyin degen asım ba edi?
Toqsan bes jas kóreyin degen jasım ba edi?

📎Bir jemese taqandı,
Xan jemeydi,
Xan qasında qarashı,
Ne demeydi.



══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz🔻


📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#Naqıl_maqallardıń_mánileri

Aldım jaǵadan,
Urdım jambastı,
Qarasam, astında jatırman.

Bul naqıl qolınan kelmeytuǵın iske orınsız aralasa beretuǵın, yamasa shamasın bilmey ójetlikke zor beretuǵın adamlarǵa aytılǵan.


══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa aģza bolıń👇


📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#naqıl

📌Quman sózi menen qollanılatuǵın qaraqalpaq xalıq naqıl-maqallarına úlgiler

⚡️Shoyın aralas satılmas,
Qalayılanǵan jez quman.
Bir bálege tap bolar,
Júyesin tappay sóz quwǵan.

⚡️Qonaq qoydan juwas.
Quman qonaqtıń aldına jayǵasadı.

⚡️Qumannıń pulın ıbırsıq qurtadı.



Kanallarımızǵa mirát etemiz👇

📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@ana_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
#naqıl
#balıqshılıq


💥Balıqshılıq kásibi haqqında naqıl-maqallar

⚡️ Shól jaǵalap qonbay,
Kól jaǵalap qon.

⚡️ Tutıp alsań sazandı,
Toltırasań qazandı.

⚡️ Balıǵı bolmaǵan kóli qurısın,
Kiyigi bolmaǵan shóli qurısın.

⚡️ Eki kemeniń basın uslaǵan suwǵa ketedi.

⚡️ Balıqtıń tirishiligi suw menen,
Baqanıń kúni kól menen.

⚡️ Jar qulasa jayın óledi.

⚡️ Kemeshi xan boldı,
Biz nóker boldıq,
Taǵdir solay boldı,
Biz suw tóger boldıq.

⚡️ Kúnde ushan keme qayda.

⚡️ Kemeniń tetigi keyninde.

⚡️ Kóldiń atın balıq shıǵaradı,
Balıqtıń atın xalıq shıǵaradı.

⚡️ Súmbile tússe suw suwır,
Kóldegi balıq qurır.


═══════❁✿❁═══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz👇

📚
@qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#Naqıl_maqallardıń_mánileri

Bekireniń bel kespesin jemegen basım,
Qoydıń sasıq góshine tap boldım.

Bul balıqshınıń qızınıń tilinen aytılǵan. Bekire — balıqlardıń ishindegi eń mazalısı. Al, qoydıń góshinde bolsa qandaydur iyis boladı. Bárha balıq jep júrgen qız, sharwaǵa kelin bolıp túsip, qoydıń góshine tap bolǵanda kúyinip aytqan.
Biraq, bunıń basqasha da mánisi bar, yaǵnıy, kún kóris jaǵdayı burınǵıdan oǵırı tómenlep ketken jaǵdayda da, usı naqılǵa máni berip aytıladı.


══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa mirát etemiz🔻

📚 @qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#naqıl_maqallardıń_mánileri

🔰 Shortanıń jaqsı bolsa, Xiywaǵa barmas pa edi

Qaraqalpaqlar Xiywa xanına baǵınıshlı bolǵan zamanda qádirli nárseniń bári Xiywaǵa aparılǵan. Sonda balıqlardıń jaqsısı aparılǵanda eń pás balıq dep shortandı taslap ketedi eken. Bir ret bir adam maqtanıp:
- Biziń jaqta shortan degen balıq bar, tumawǵa em boladı, - degende ekinshi bir adam oǵan:
- Shortanıń jaqsı bolsa, Xiywaǵa barmas pa edi, - degen deydi.

⚡️Bul maqal bahasız nárseni jónsiz maqtaǵan adamlarǵa qaratılıp aytılǵan.


══════❁✿❁══════

Kanallarımızǵa mirat etemiz🔻

📚
@qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim
#Qaraqalpaq_tiliniń_túsindirme_sózligi
#naqıl_maqallar
#awdarma_sózlik


🔰 Qaraqalpaq tilinde QÍŃǴÍR degen sóz bar ma? —💥 J O Q !

🔰 Qaraqalpaq tilinde QÍŃǴÍR IS, QÍŃÍR IS degen sóz bar ma?!



🔔 SÓZLERDIŃ MÁNILERIN BILIP ALAYÍQ!


📌 QÍŃÍR kel.

🔹 1. Tentek, shataq.

🔸 2. Basqanıń aytqanına júrmeytuǵın ójet kisi, tońmoyın adam.



⚡️ Ózbek
tilinde : Qinǵir ishnıng qirq yildan keyin ham qiyiǵı chiqar (naql).



══════❁✿❁══════
Kanallarımızǵa aǵza bolıń👇

📚
@qaraqalpaq_tilim_qalqanim
📚
@qara_qalpaq_tili
📚
@ana_tilim_qalqanim